| نام مرکز
|
:
|
دانشگاه تهران. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد
|
| نوع ماده
|
:
|
نسخه خطی
|
| زبان اثر
|
:
|
ara
|
| شماره مدرک
|
:
|
MF-۸۸۲۲
|
| شماره راهنما
|
:
|
۱۸۱
|
| عنوان و نام پديدآور
|
:
|
عمده الطالب فی انساب آل ابی طالب/ابن عنبه - جمال الدین احمد پسر علی پسر مهنا پسر عنبه الاصغر پسر علی عنبه الاكبر [نسخه خطي]
|
| يادداشت
|
:
|
عربیم بردن كتابهای گذشتگان سرباز زده است . {۱۰} ۲ - این تاریخ نسخه یی بخط نگارنده است كه در پیش گفتار چ نجف ص ۹ بدان اشارت رفته . {۱۱} ۳ - در نسخه تیموری از این خاندان فقط در شش سطر در ( گ ۱۵۹ - الف نسخه ۱۸۱ دانشگاه ) گفتگو میدارد ولی در نسخه كوچك جلالی كه برای رئیس این خاندان نگاشته چند صفحه درباره ایشان گفتگو می دارد ( پیش و پس از ص ۲۷۵ چ نجف و ص ۱۳۰ نسخه ۱۸۲ دانشگاه ) . {۱۲} ۴ - این مطلب در كتاب فارسی او در نسب آمده است ( ذریعه ج ۲ ص ۲۷۶ ) دیده شود . {۱۳} ۵ - تاریخ مرگ ابن عنبه در كشف الظنون و آداب اللغه جرجی زیدان ۳ : ۱۷۴ و اعیان الشیعه و ذریعه چنین است و برخی آنرا ۸۲۷ و ۸۲۵ با تردید یاد كرده اند.
|
| يادداشت
|
:
|
یادداشت کتابت: آثار ابن عنبه : - عمده الطالب بزرگ تیموری جای گفتگو . - عمده الطالب كوچك جلالی ( یا عمده المطالب ) . - تحفه الطالب در نسب ( الذریعه - ج ۳ - ص ۴۴۸ ) بنقل از المشجر الكشاف چاپ مصر . - التحفه الجمالیه ( ذریعه ج ۳ ص ۴۲۴ ) . - النسب فارسی ( ذریعه ج ۳ ص ۴۲۴ ) . - انساب آل ابی طالب ، فارسی نسخه اش در كتابخانه حاجی نوری بوده است ( ذریعه ج ۲ ص ۲۷۶ ) . - بحر الانساب . یك دیباچه و پنج فصل دارد . نسخه آن در كتابخانه خدیوی در مصر ( ۲۷۶ ص ) دارد ( آداب اللغه جرجی زیدان - ج ۳ ص ۱۷۵ ) و ( ذریعه ج ۳ ص ۳۲ ) . - حلیه الانسان و حلبه اللسان لغت عربی ، فارسی ، تركی چ استانبول ۱۳۴۰ ق در ( ۲۳۰ ص ) . جای گفتگو دو كتاب اوست كه هردو را در دیباچه " عمده الطالب " نامیده است ، یكی بزرگ و بدترتیب ، كه در دیباچه آنرا بتیمور لنگ پیش كش ساخته ودیگری كوچك و خوش ترتیب ، كه در دیباچه بنام جلال الدین حسن پسر علی پسر حسن از آل ابوالفضل ؛ سیدهای حسنی حله پیش كش ساخته است . نام نگارنده در دیباچه هیچیك نیامده ولی هنگام معرفی بنی عنبه خویشان خود ، نام ونیاكان خویش را یاد كرده است {۱} . در دیباچه هردو نسخه پس از افتخار به نژاد علوی خویش {۲} گوید چون برخی را دیدم كه درهنگام مفاخره با علویان با پذیرفتن برتری علویان ، در درستی زنجیره نیاكان طرف ، تردید میكنند و به بی مدرك بودن آن دست آویز میشوند ، از این روی من این كتاب ساختم تا مدرك ایشان باشد . در دیباچه نسخه تیموری گوید از دو كتاب ابوالحسن علی پسر محمد پسر علی بن الصوفی {۳} عمری و ابونصر سهل پسر عبدالله بخاری برای نگارش این كتاب استفاده كردم ولی در نسخه جلالی نام آنها را نیاورده است . - نژاد خویش به حسن مثنی پسر حسن بن علی بن ابی طالب میرساند {۴} او از خانواده عنبه سیدهای حسنی نجف و حله بوده . گزارش زندگاین او ، و اینكه كی از آنجا بایران آمد ، و نزد تیمور لنگ رفت ، وبكرمان شد ، و چرا در آنجا بدرود زندگی گفت ، آشكار نیست . وی در پیرامن نیمه سده هشتم بزاد ، و در دوازده سال پایان عمر سید تاج الدین محمدپسر جلال الدین قاسم معروف بابن معیه ( م ۷۷۶ ق ) در عراق شاگرد وی بود، و خود گوید : {۵} دختر خردسال این استاد را نامزد خود كردم ولی دخترك در كودكی بمرد و من چند شب در هفته كتابهای {۶} این استاد را بروی میخواندم ، و خرقه تصوف و لباس جوانمردان بدست او پوشیدم زنجیره این خرقه بسیدی احمد كبیر ، و زنجیره لباس بناصر خلیفه میرسد {۷} . او فارسی میدانسته و چنانكه از ذریعه بر می آید یك یا دو كتاب فارسی درنسب نگاشته و یك دستور زبان و لغت سه پهلو ( فارسی - عربی - تركی ) نیز نگاشته است كه چاپ شده است . گویا هنگامیكه امیر تیمور در عراق بود ( ۷۹۵ تا ۸۰۳ ق ) ابن عنبه نسخه بزرگ عمده الطالب را نگاشته {۸} وباو پیشكش كرده ، و سپس در ( ۸۱۲ ق ) {۹} نسخه جلالی را نگاشته و به جلال الدین حسن از سران قبیله آل ابوالفضل {۱۰} درحله پیشكش ساخته ، وبعدها بدنبال تیمور بایران رفته و كتابهای فارسی خویش را آنجا نگاشته ، و دربلخ به زیارتگاه امیرالمومنین علی رفته و از روی سنگ قبر ثابت كرده كه آن گور یكی از امامزاده ها است كه این نام و نشان داشته {۱۱} ، و سپس بكرمان شده و درآنجا در هفت صفر ۸۲۸ ق در گذشته است {۱۲} _______ {۱} ۱ - ص ۱۱۷ چ نجف ، گ ۵۵ ب نسخه جلالی كوچك شماره ۱۸۲ دانشگاه و ك ۸۶ ب نسخه تیموری بزرگ شماره ۱۸۱ دانشگاه . {۲} ۲ - نگارنده در نسخه ئیكه برای تیمور گوركان نگاشته و او را مالك رقاب عرب وعجم خوانده ، تعصب عربی كمتر نشان میدهد ، و در نسخه ئیكه برای جلال الدین حسن حسینی نگاشته با آنكه نسخه تیموری را كوتاه كرده ، بر تعصب و فخریه خویش افزوده است جمله " فحر كتنی العصبیه " كه در ( ص ۲ چ نجف ) دیده میشود در نسخه تیموری ( شماره ۱۸۱ دانشگاه ) دیده نمیشود . و نیز هنگام یاد كردن نام مادر علی بن الحسین در ( ص ۱۸۲ چ نجف ) از غیر عربان با سبكی نام میبرد ولی در نسخه تیموری آنرا ندارد و {۳} ۱- نگارنده المجدی در نسب در سده پنجم . {۴} ۱ - ص ۱۱۷ عمده الطالب كوچك چاپ نجف و ( گ ۵۵ ب ) نسخه ۱۸۲ دانشگاه و گ ۸۶ نسخه ۱۸۱ دیده شود . {۵} ۲ - ص ۱۵۸ عمده الطالب كوچك چاپ نجف و ( گ ۷۶ ب و ۷۷ - الف نسخه ۱۸۲ ) دیده شود . ولی داستان نامزدی دختر استاد را در نسخه تیموری نیاورده است. {۶} ۳ - كتابهائی كه ابن عنبه برای ابن معیه استاد خود یاد كرده بیشتر درنسب شناسی بوده و نیز میگوید پوشانیدن خرقه تصوف و لباس جوانمردی ( فتوه ) كه همیشه با خاندان معیه بود ، در این روزگار در همه عراق بی منازع بدست این اس
|